Wie zijn biculturele hoogbegaafden?

We spreken over biculture hoogbegaafden als het gaat om personen die naast hun Nederlandse achtergrond, een verbinding hebben met minimaal nog een andere cultuur. Denk hierbij aan personen die geboren zijn uit ouders met een migratieachtergrond of aan personen die gevlucht zijn en nu tussen twee culturen leven.

Wat ons opvalt is dat hoogbegaafdheid een onderwerp is wat onbelicht blijft. Als we het over biculturele hoogbegaafdheid hebben, dan is dat niet alleen onbelicht, maar zwaar onderschat.

Biculturele hoogbegaafden worstelen vaak met dubbele onzichtbaarheid waarvan de oorzaak vaak bepaald is door:

  • onzekerheid;
  • moedertaal;
  • (sociaal) culturele achtergrond.

Heel vaak weten biculturele hoogbegaafden niet eens dat ze hoogbegaafd zijn, ze weten alleen dat ze anders zijn en soms voelen ze zich raar alsof er iets niet in orde is met hen. Biculturele mensen hebben vaak te maken met sociale druk, veroorzaakt door hun culturele achtergrond. Daarnaast kan de taal ook een barrière zijn in hun ontwikkeling. Ze zijn vaak bezig met overleven in plaats van met leven in deze samenleving. Dit kan leiden tot angst, twijfel en een laag of negatief zelfbeeld. Er is geen directe relatie tussen taal en intelligentie en toch zien we deze biculturele mensen zo weinig in de top van de samenleving.

Gevolg: biculturele hoogbegaafden zitten niet op hun plek waar ze behoren. Ze worden in hun waarde zo onderschat, dat ze denken dat ze nooit het hoge niveau kunnen halen en daarmee komen ze (bijna) niet of nooit  tot hun recht. Maar wanneer ze inzien dat hun ‘anders denken en doen’ een teken kan zijn van hoogbegaafdheid, dan is er een grote kans dat ze hun capaciteiten kunnen inzetten voor waar ze goed in zijn. Daarom is het belangrijk dat ze eerst leren en begrijpen wat hoogbegaafdheid inhoudt en hoe ze dat naar hun eigen cultuur kunnen vertalen.

Daar proberen wij verandering in te brengen. Wij willen de herkenning en erkenning van deze doelgroep vergroten. We willen onderzoeken welke belemmeringen gelden voor deze doelgroep in de Nederlandse samenleving. Daarom heet ons project Biculturele hoogbegaafden van 7 tot en met 77+.

Categorieën & Vraagstukken

Dit project is ingedeeld in 3 categorieën van leeftijd: 

  • Jeugd 0-18 jaar;
  • (Jong) Volwassenen 19-65 jaar;
  • Senioren 65-77+ jaar.

 

Categorieën & Vraagstukken

Dit project is ingedeeld in 3 categorieën van leeftijd: 

  • Jeugd 0-18 jaar;
  • (Jong) Volwassenen 19-65 jaar;
  • Senioren 65-77+ jaar.

 

  • Over de vraagstukken in de categorie jeugd hebben wij een samenwerking gerealiseerd met de stichting iQ+. Deze stichting heeft de projectcoördinator Hulya Celik gevraagd om te spreken over de vele aspecten van hoogbegaafdheid tijdens het online symposium op 13 maart 2021. In het kader van Erasmus+ heeft ze dat ook kosteloos gedaan. Celik besprak verschillende onderzoeksvraagstukken zoals: 

- Is het de cultuur of de taal die niet toestaat dat de intelligentie naar voren komt?
- Is het de onzekerheid die personen met een migratieachtergrond doorstaan in de Nederlandse samenleving?
- Ontbreekt de kennis in het algemeen in de onderwijswereld?
- Hoe kunnen leerkrachten en andere professionelen bij kinderen met een andere cultuur hun werkelijke IQ herkennen en daarin goed begeleiden?

Zie hiernaast de PowerPoint die bij het symposium 'Vele gezichten van hoogbegaafdheid' is gebruikt. Hulya Celik legde toen uitgebreid uit wat voor effect de Turkse cultuur heeft op de erkenning en herkenning bij hoogbegaafdheid. Allereerst hoe het onderwijssysteem het vooroordeel heeft dat een leerling met een migratieachtergrond niet een hoge intelligentie kan hebben en hoe haar dyslexie jaren als een taalachterstand werd gezien in plaats van als een taalstoornis. Hoe de Turkse taal anders interpreteert of vertaalt bij bepaalde zinnen. Hoe haar cultuur de meisjes onderdrukte en verplichtte om bescheiden te blijven en niet op te vallen, op die manier werden haar talenten grotendeels onderdrukt.

 

  • Over de vraagstukken in de categorie van (jong)volwassenen is de focus naast herkennen bij eventuele erkenning, vooral gericht om te leren omgaan met dillema's die voortvloeien uit onwetendheid en onbekendheid over hoogbegaafden met een andere culture achtergrond. Wij, Stichting Wezenlijk, willen de studie-en baankansen vergroten voor deze doelgroep, zodat zij op de juiste plek terecht komen en het maximale uit zichzelf halen. Daarvoor zijn wij de samenwerking aangegaan met het Portus Farelcollege in Ridderkerk en het Landelijk netwerk Hoogbegaafdheid in het Hoger onderwijs .

 

  • Over de vraagstukken in de categorie van senioren denken we ook aan herkenning van hoogbegaafdheid bij allochtonen met een andere cultuur. Volgens Nauta wordt Hoogbegaafdheid bij senioren vaak niet herkend. Het gevolg kan zijn dat deze slimme senioren zich alleen voelen, mensen missen bij wie zij echt op hun gemak zijn en soms psychische klachten ontwikkelen. Ook verveling komt veel voor. Sommigen zien zelfs het leven niet meer zitten. Kennis over de kenmerken van hoogbegaafdheid en hoe daar adequaat mee om te gaan, kan sterk bijdragen aan het welbevinden van deze groep. Die kennis is van groot belang voor zorgverleners die met ouderen werken. Daarom willen we de aandacht om zoveel mogelijk met ouderen over dit onderwerp te praten, zodat ze in hun laatste levensfase alsnog tot hun recht komen en op de valreep de erkenning krijgen van hun werkelijk bestaan.

Heb je enig idee wat de waarden en normen zijn van jouw cultuur en op welke manier die invloed kunnen hebben op jouw capaciteiten?  Of hoe de subcultuur waarin je bevindt invloed heeft?  Ook daar kunnen we over praten!